تفاوت های آموزه های حدیثی امام رضا (علیه السلام) در مدینه و مرو

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسنده

کارشناسی ارشد کلام

چکیده

دوره امامت امام رضا7 20 سال به طول انجامید. امام7، ده سال از مدت یادشده را در زمان حکومت هارون، در مدینه سپرى کرده است. و حدود سه سال آخر عمر ایشان نیز در مرو و در دستگاه خلافت مأمون سپری شد. آموزه‌های حدیثی ایشان در مدینه، بیشتر حول محور احکام، آموزه‌های اخلاقی و عقاید بود. امام بر اساس محیط جامعه، به تصحیح عقاید شیعیان و تکفیر غلات پرداختند و مباحثشان بیشتر نقلی و در برخی موارد، قرآنی و یا عقلی بود. ایشان در مدینه با توجه به شرایطی که مأمون برای مناظره و کاستن از مقام علمی امام ایجاد می‌کرد و نیز مناظره با اهل کتاب و فرقه‌های مختلف اسلامی، مباحث بسیار گسترده و عمیقی حول محور عقاید و مخصوصاً امامت، با رویکرد قویِ قرآنی و عقلی مطرح ساخت و در نشرحقانیت اسلام و نیز تشیع تلاش فراوانی مبذول داشت.

کلیدواژه‌ها


ـ قرآن کریم
ـ احتجاج[s1] ، طبرسى، احمد بن‌على، شرح و ترجمه: غفارى، تهران: انتشارات مرتضوى، 1371 ﮬ . ش، 4ج.
ـ اصول کافى[s2] ، کلینى، محمد بن‌یعقوب، ترجمه: سید جواد مصطفوى، تهران: انتشارات فرهنگ اهل‌بیت:، بی‌تا.
ـ الارشاد[s3] ، ابن نعمان، محمد بن‌محمد، قم: انتشارات کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، 1413 ﮬ . ق.
ـ التوحید[s4] ، ابن بابویه قمى، محمد بن‌على، قم: انتشارات نشر اسلامی، 1398ﮬ . ق.
ـ امالى[s5] ، ابن بابویه قمى، محمد بن‌على، کتابفروشى اسلامیه، تهران، 1380 ﮬ . ق.
ـ الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة[s6] ، شهید اول، محمد بن‌مکى، قم: انتشارات زائر، 1379 ﮬ . ش.
ـ الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (کلیات حدیث قدسى[s7] ، شیخ حر عاملى، محمد بن‌حسن، تهران: انتشارات دهقان، چاپ سوم، 1380 ﮬ . ش.
ـ امامت (ترجمه امامت بحارالانوار[s8] )، مجلسی، محمدباقر، مترجم: خسروی، موسی، تهران: انتشارات اسلامیه، 1363ﮬ . ش، 5ج.
ـ بحار الانوار[s9] ، مجلسى، محمد‌باقر، بیروت: انتشارات مؤسسة الوفاء، 1403 ﮬ . ق.
ـ بصائر الدرجات[s10] ، ابوجعفر، محمد بن‌علی الصفار، تصحیح: کوچه‌باغی، حاج میرزا، تهران: انتشارات منشورات اعلمی، 1404ﮬ . ق.
ـ تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری[s11] ، جعفریان، رسول، قم: انتشارات انصاریان، 1375ﮬ . ق.
ـ تحلیلى از زندگانى امام رضا7، فضل الله، محمدجواد، مشهد: انتشارات، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى، چاپ هفتم، 1382 ﮬ . ش.
ـ تصویر امامان شیعه در دایرة المعارف اسلام[s12] ، تقى‌زاده داورى، محمود، قم: انتشارات مؤسسه شیعه‌شناسى، 1385 ﮬ . ش.
ـ تفسیر العیاشى[s13] ، عیاشی، محمد بن‌مسعود، محقق: رسولی هاشم، تهران: انتشارات اسلامیه، بی‌تا، 2ج.
ـ جهاد شیعه در دوره اول عباسى[s14] ، لیثى، سمیره مختار، تهران: انتشارات مؤسسه شیعه‌شناسى، 1384 ﮬ . ش.
ـ حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه:، جعفریان، رسول، قم: انتشارات انصاریان، چاپ ششم، 1423 ﮬ . ق.
ـ زندگانى چهارده معصوم: ترجمه کتاب إعلام الورى بأعلام الهدى‌، طبرسى، فضل بن‌حسن‌، تهران: انتشارات اسلامیه، 1390ﮬ . ق.
ـ سیره پیشوایان[s15] ، پیشوایی، مهدی، قم: انتشارات توحید، چاپ سیزدهم، 1381ﮬ . ش.
ـ سیره معصومان[s16] ، امین، محسن، تهران: انتشارات سروش(انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران)، چاپ دوم، 1376 ﮬ . ش، 5ج.
ـ علل الشرایع[s17] ، ابن بابویه قمی، محمد بن‌على، نجف اشرف: انتشارات مکتبة الحیدریة،
 1386 ﮬ . ق.
ـ عیون الاخبار[s18] ، دینوری، ابن قتیبه، قاهره: انتشارات المؤسسة المصریة العامة للتالیف و الترجمة و الطباعة و النشر، بی‌تا، 2ج.
ـ عیون اخبار الرضا[s19] ، ابن بابویه قمى، محمد بن‌على، نجف: انتشارات مطبعة الحیدریة، 1390 ﮬ . ق.
ـ قرآن حکیم از منظر امام رضا7، جوادى آملى، عبدالله، قم: انتشارات دار الاسراء للنشر، 1379 ﮬ . ق.
ـ قرب الاسناد[s20] ، حمیری، عبداللّه بن‌جعفر، تهران: انتشارات نینوا، بی‌تا، 3ج.
ـ کمال الدین[s21] ، ابن بابویه قمى، محمد بن‌على، ترجمه: کمره‌ای، تهران: انتشارات اسلامیه، 1374ﮬ . ق.
ـ مروج الذهب[s22] ، مسعودی، علی بن‌الحسین، بیروت: انتشارات دارالاندلس، 1965م.
ـ مسند الإمام الرضا ابى‌الحسن على ابن موسى8‌، عطاردى قوچانى، عزیزالله‌،، بیروت: انتشارات دارالصفوة، چاپ دوم، 1314ﮬ . ق، 2ج.
ـ معادن الحکمه[s23] ، فیض کاشانی، محمد بن‌حسن، تهران: انتشارات مکتبه صدوق، 1388ﮬ . ق، 2ج.
ـ معانى الاخبار[s24] ، ابن بابویه قمى، محمد بن‌على، قم: انتشارات مکتبة المفید، بی‌تا.
ـ مقاتل الطالبیین[s25] ، اصفهانى، ابوالفرج، نجف: انتشارات مکتبة الحیدریه، 1385 ﮬ . ق.
ـ مناقب آل ابی‌طالب[s26] ، ابن شهرآشوب، قم: انتشارات مکتبة الطباطبایی، بی‌تا.
ـ مهدی موعود[s27] ، مجلسی، محمدباقر، ترجمه: دوانی، علی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ بیست و هشتم، 1378ﮬ . ش.