ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جایگاه و مختصات حدیث نگاری ابن عقده؛ با تکیه بر روایات تاریخی او
ابوالعباس، احمد بن محمد بن سعید بن عقده، یکی از محدثان زیدی قرن سوم و چهارم هجری است که بیش از سی عنوان کتاب، در حوزههای گوناگون علوم اسلامی نگاشته که اکثر قریب به اتفاق آنان، از بین رفته است؛ هرچند محتوای بخشی از آثار وی، در آثار بعدی آمده است. در این مقاله تلاش شده با توجه به احادیث بازمانده از ابن عقده در کتابهای گوناگون، موقعیت حدیثی و علمی وی بررسی شود تا مشخص شود او چه سهمی در گسترش و انتقال علوم اسلامی داشته است. در نهایت در این پژوهش، اثبات میشود ابن عقده در مهمترین حوزههای اسلامی (اخلاق، تاریخ، تفسیر و فقه) کتاب نگاشته که سهم تاریخ، از همۀ آنها بیشتر است و در حوزۀ تاریخ، در سه گرایش (تاریخ اسلام، رجال و مناقب نگاری) تألیف شده که سهم مناقب نگاری، از آن دو گرایش دیگر، بیشتر است.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12765_c103b5e58690a0f6e70dabbb3d958881.pdf
2017-09-12
5
28
ابن عقده
آثار
علوم اسلامی
تاریخ
مناقب نگاری
علی
احمدی
aliahmady1355@yahoo.com
1
پژوهشکده حج و زیارت - مسئول کتابخانه
LEAD_AUTHOR
منابع
1
ابن اثیر، محمد. (بیتا). أسد الغابة، تهران: موسسه اسماعیلیان.
2
ابنبابویه، محمد بن علی. (1398ق). التوحید، تصحیح هاشم حسینی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
3
ابنبابویه، محمد بن علی. (1362). الخصال، تصحیح علیاکبر غفار، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
4
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی. (1416ق). لسان المیزان، بیروت: دارالکتب العلمیة.
5
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی. (1415ق). تهذیب التهذیب، تحقیق صدقی جمیل عطار، بیروت: دارالفکر.
6
ابن شهر آشوب، محمد بن علی. (بیتا). معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و اسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا، تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، بیروت، دارالاضواء.
7
ابن شهر آشوب، محمد بن علی، (بیتا). المناقب فی آل ابی طالب (ع)، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی و محمدحسین آشتیانی، قم: علامه.
8
ابن طاووس، علی بن موسی. (1400). الطرایف فی معرفة مذاهب الطوایف، قم: خیام.
9
ابن طاووس، علی بن موسی. (بیتا). سعد السعود للنفوس منضود، قم: دارالذخائر.
10
ابن طاووس، علی بن موسی. (1409ق). فتح الأبواب بین ذوی الألباب و بین رب الأرباب، تصحیح محمد خفاف، قم، مؤسسة آل البیت (ع).
11
ابن طاووس، علی بن موسی. (1376). محاسبة النفس، با تصحیح شهید ثانی و کفعمی، تهران: مرتضوی.
12
ابن عساکر، على بن حسن. (1415ق). تاریخ مدینة دمشق، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
13
ابن ماکولا، احمد. (بیتا). إکمال الکمال، قاهره: دارالکتب الاسلامی.
14
ابوالفرج اصفهانی. (1415ق). الاغانی، بیروت: دار احیاء التراث الاسلامی.
15
آقا بزرگ تهرانی. (بیتا). الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
16
حلی، حسن بن علی بن داوود. (1342). الرجال، تهران: دانشگاه تهران.
17
حلی، حسن بن یوسف. (1417). خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، قم: موسسه نشر اسلامی.
18
خطیب بغدادى، احمد بن على. (1417ق). تاریخ بغداد أو مدینة السلام، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
19
خطیب بغدادی، احمد بن علی. (1430ق). الکفایة فی علم الروایة، بیروت: مؤسسة الرسالة.
20
ذهبی، محمد بن احمد. (1406). سیر أعلام النبلاء، بیروت: موسسة الرسالة.
21
زراری، ابوغالب. (1399). رساله فی آل اعین، بیروت: چاپخانه الربانی.
22
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (بیتا). الفهرست، نجف: المکتبة المرتضویة و مطبعتها.
23
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1414). الامالی، قم: دارالثقافة.
24
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1407). تهذیب الأحکام، تحقیق حسن خرسان موسوی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
25
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1381). رجال الطوسی، نجف: منشورات المکتبة و المطبعة الحیدریة.
26
کلبرگ، اتان. (1371). کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، مترجمان سید علی قرائی و رسول جعفریان، چاپ اول، قم: کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی.
27
نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی. (1413). رجال النجاشی، قم: موسسة النشر الاسلامی.
28
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی روایات اسباب نزول سوره ضحی
در آثار گوناگون، برای بسیاری از آیات و سورهها، سبب نزول گزارششده است. اما ازآنجاکه تمام روایات اسباب نزول به صحت نپیوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزیابی سند و محتوای آنها همت گمارند. سورۀ ضحی نیز، آکنده از روایات اسباب نزولی است که دچار ضعف از ناحیه سند و متن است که تاکنون تحقیقی بایسته و شایسته در این زمینه انجام نشدهاست. در این نوشتار تمامی روایات این بخش، از هر دو جنبه سند و متن نقد و بررسی شده است. در بررسیها مشخص شد روایات از برخی جهات همچون ضعفهای رجالی و یا فهم الحدیثی مانند ارسال سند، راویان ضعیف، عدم استناد روایت به صحابی شاهد نزول، ضعیف هستند و از جهت متن نیز به دلیل اشکالاتی مانند: ناسازگاری با سیاق سوره، عدم مطابقت با دیگر آیات قرآن، مخالف بودن با روایات ترتیب نزول، همزمان نبودن قصه با نزول آیات، ناسازگاری با جایگاه پیامبر(ص)، وجود اضطراب و اختلاف روایات ذیل سوره، مخدوش هستند. درنهایت حتی با فرض صحت این گزارشها حداکثر میتوان گفت اغلب آنها اجتهاد و تطبیق راوی بر آیات قرآن است.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12766_776994bba8346424bec9e18af632c006.pdf
2017-09-12
28
46
روایات
اسباب نزول
سوره ضحی
سند
متن
رسول
محمدجعفری
rasulmohamadjafari@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه شاهد
LEAD_AUTHOR
حسین
محمدی
m67hoss@yahoo.com
2
فرهنگی/آموزش و پرورش
AUTHOR
فهرست منابع
1
ابن ابی حاتم. (1419). تفسیر القرآن العظیم، مکة: مکتبة نزار مصطفى الباز.
2
ابن أبی الحدید، عبدالحمید. (بیتا). شرح نهج البلاغة، قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.
3
ابن حبان، ابوحاتم محمد. (بیتا). کتاب المجروحین، مکة: دار الباز.
4
ابن حجر، احمد بن علی عسقلانی. (1404). تهذیب التهذیب، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.
5
_____. (1415). تقریب التهذیب، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ دوم.
6
_____. (بیتا). طبقات المدلسین، اردن: مکتبة المنار، چاپ اول.
7
_____. (بیتا). فتح الباری، بیروت: دار المعرفة، چاپ دوم.
8
ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله. (1412). الاستیعاب، بیروت: دار الجیل، چاپ اول.
9
ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو دمشقى. (1419). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
10
احمد بن حنبل. (بیتا). مسند احمد، بیروت: دار صادر.
11
اربلى، على بن عیسى. (1381). کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز: بنیهاشمی، چاپ اول.
12
الباجی، سلیمان بن خلف. (بیتا). التعدیل و التجریح، مراکش: وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیة.
13
بحرانى، سید هاشم. (1416). البرهان فى تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
14
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1401). صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر.
15
بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود فرّاء. (بیتا). معالمالتنزیل، بیروت: دار المعرفة.
16
پیروزفر، سهیلا. (1384). «حکم روایت صحابه از اسباب نزول»، علوم حدیث، ش 37 و 38.
17
ترمذی، محمد. (1403). سنن الترمذی، بیروت: دار الفکر، چاپ دوم.
18
ثعلبی، ابواسحاق احمد بن محمد. (1422). الکشف و البیان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
19
جوادی آملی، عبدالله. (1378). تسنیم، قم: اسراء.
20
حاکم نیشابوری، أبو عبد الله. (1411). المستدرک على الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول.
21
حسن ایوب. (1425). الحدیث فی علوم القرآن و الحدیث، اسکندریه: دارالسّلام، چاپ دوم،.
22
حویزى، عبد على بن جمعه عروسی. (1415). تفسیر نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
23
ذهبی، محمد بن احمد. (1382). میزان الاعتدال، بیروت: دار المعرفة، چاپ اول.
24
زرقانی، محمد عبدالعظیم. (بیتا). مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
25
سمرقندی، أبو اللیث. (بیتا). تفسیر السمرقندی، بیروت: دار الفکر.
26
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. (1404). الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
27
_____. (1421). الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربى، چاپ دوم.
28
_____. (بیتا). لباب النقول، بیروت: دار إحیاء العلوم.
29
صبحى صالح. (1372). مباحث فی علوم القرآن، قم: منشورات الرضى، چاپ پنجم.
30
طباطبایى، سید محمد حسین. (1417). المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
31
_____. (1353). قرآن در اسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
32
طبرانی، سلیمان بن احمد. (1415). المعجم الأوسط، دار الحرمین.
33
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
34
طبرى، محمد بن جریر. (1412). جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
35
طوسى، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
36
عقیلی، محمد بن عمرو. (1418). ضعفاء العقیلی، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ دوم.
37
فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر. (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
38
قرطبى، محمد بن احمد. (1405). الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
39
قمى، على بن ابراهیم. (1367). تفسیر قمى، قم: دار الکتاب.
40
کشى، محمد بن عمر. (1348). رجال الکشی، مشهد: انتشارات دانشگاه.
41
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
42
مزی، یوسف بن عبد الرحمن. (1413). تهذیب الکمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ اول.
43
مسعودی، عبدالهادی. (1393). وضع و نقد حدیث، تهران: سمت، چاپ سوم.
44
مناع القطان. (1421). مباحث فی علوم القرآن، بیروت: موسسة الرساله، چاپ سوم.
45
میبدى، رشیدالدین احمد بن ابى سعد. (1371). کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات امیر کبیر.
46
نکونام، جعفر. (1380). در آمدى بر تاریخ گذارى قرآن، نشر هستى نما، تهران: چاپ اول.
47
واحدى، على بن احمد. (1411). اسباب نزول القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
48
ORIGINAL_ARTICLE
زینت گرایی و جوانی از منظر آیات قرآنی
مطابق آیۀ: (اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَینَکمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ) (حدید:20)، برخی مفسران گرایشهای پنجگانۀ، لعب، لهو، زینة، تفاخر و تکاثر را ازجمله عمدهترین گرایشهای انسانی برشمرده و آنها را با پنج دورۀ سنیِ حیات دنیوی انسان یعنی کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و کهنسالی مرتبط دانستهاند. در این میان گرایش «زینت» با دورۀ جوانی، یعنی بهار عمر و زیباترین فصل حیات دنیوی انسان، متناظر است. به لحاظ معناشناسی مطلق زیبایی، ازجمله معانی زینت است؛ و جوان که به بیان قرآن، در این دوره درنهایت قوّت و از سویی بالندگی و زیبایی جسمانی است، خود مصداق تامّ زینت است. این پژوهش درصدد تبیین اوصاف زینتگرایی از منظر آیات قرآن و تفاسیر آنها، و پیوند این گرایش با شاخصههای دوران جوانی از دیدگاه روانشناسی رشد است. مطابق آیات قرآنی زینتگرایی محدود به بازۀ سنی خاصی نیست، امّا با توجه به شاخصههای دوران جوانی ظهور و پدیداری این گرایش میتواند در این ایّام باشد. از منظر قرآن زینتگرایی دوسویۀ مذمومِ خودنمایی و سویۀ ممدوح خودآرائی را در محدودۀ شریعت داراست. برترین زینت از دیدگاه قرآن زینت قلب، یعنی ایمان است و جوانان آراسته به این زینت در کلام وحی ستوده شدهاند.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12767_cf97f447aca3334438231c776d5010bd.pdf
2017-09-12
47
61
ادوار حیات انسانی
جوانی
زینت
قرآن
مهرناز
باشی زاده مقدم
mbashizadeh@yahoo.com
1
استاد زبان تخصصی دانشگاه معارف اسلامی
LEAD_AUTHOR
علی
راد
ali.rad@ut.ac.ir
2
پردیس فارابی دانشگاه تهران
AUTHOR
1. قرآن کریم؛
1
2. آلوسی، سید محمود. (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه؛
2
3. ابراهیمنژاد، محمد رضا. (1387). «خودآرائی و خودنمائی از دیدگاه اسلام»، فصلنامۀ خط اوّل، شمارۀ 4، صص 93 ـ 104؛
3
4. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1408ق). لسان العرب، ، بیروت: دارالتراث العربی؛
4
5. بابایی، احمد علی. (1382ش). برگزیده تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه؛
5
6. برک، لورا. (1390ش). روانشناسی رشد، مترجم، یحیی سیدمحمدی، تهران: ارسباران، چاپ هیجدهم؛
6
7. جوادی آملی، عبدالله. (1388ش). اسلام و محیط زیست، تحقیق: عباس، رحیمیان، قم: نشر اسرا، چاپ پنجم؛
7
8. _____. (1389ش). تسنیم، تحقیق: علی اسلامی، قم: نشر اسراء، چاپ ششم؛
8
9. _____. (1388ش). تسنیم، تحقیق: محمدحسین، الهیزاده، قم: نشر اسراء، چاپ دوم؛
9
10. _____. (1387ش). مبادی اخلاق در قرآن، تحقیق: حسین شفیعی، قم: نشر اسراء، چاپ ششم؛
10
11. حسینی، سید ابراهیم. (1383). «عفاف و مصونیت اجتماعی، فلسفه حجاب اسلامی»، معرفت، شمارۀ 85؛
11
12. دایان ای، پاپالیا، سالی، وندکاس، الدز، روت داسکین، فلدمن، (1392ش). روانشناسی رشد و تحول انسان، مترجمان: داود عرب قهستانی، هامایاک آوادیس یانس، دکتر حمیدرضا سهرابی، فروزنده داورپناه، افسانه حیات روشنائی، دکتر سیامک نقشبندی، تهران: انتشارات رشد، چاپ دوم؛
12
13. سجادی، سید ابراهیم. (1385). «جوان در قرآن»، پژوهشهای قرآنی، شمارۀ 46 و 47، تابستان و پاییز، صص 307 ـ 278؛
13
14. سلیمانیفر، ثریا. (1385ش)، «شخصیت جوان از دیدگاه قرآن و عترت»، بینات، شمارۀ 51، صص 51 ـ73؛
14
15. صادقی تهرانی، محمد. (1419ق). البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: موسسه اسماعیلیان؛
15
16. _____. (1365ش). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی؛
16
17. طباطبایی، سید محمد حسین. (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم؛
17
18. طبرسی، فضل بن حسن. (بیتا). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، مصحح: فضلالله یزدی طباطبایی، هاشم رسولی، تهران:ناصر خسرو؛
18
19. علیزاده، معصومه. (1385ش). «جمال وجوانی»، حدیث زندگی، سال اول، شمارۀ 1، صص 32ـ 33؛
19
20. فخرایی، فرزانه. اسلامپورکریمی، حسن. (بهار 1389). «نگاهی کوتاه به زینت و خودآرایی از منظر آیات و روایات»، بانوان شیعه، شمارۀ 23، صص 169 ـ 188؛
20
21. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین، قم: انتشارات هجرت، چاپ دوّم؛
21
22. فلسفی، محمدتقی. (1344ش). «جوان و زیبائی»، درسهایی از مکتب اسلام، شمارۀ 1، ص 8؛
22
23. قرشی، علیاکبر. (1377ش). تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت؛
23
24. محمدی ریشهری، محمد. (1393ش). بهار زندگی (برگرفته از حکمتنامۀ جوان)، با همکاری: احمد غلامعلی، گزینش: مرتضی خوش نصیب، ترجمۀ: مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث؛
24
25. مطهری، مرتضی. (1362ش). فطرت، تهران: صدرا؛
25
26. مکارم شیرازی، ناصر. (1374ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتبالاسلامیه؛
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نسبت میان عقل و وحی در معرفت خداوند از منظر روایات اهلبیت (علیهم السلام)
نسبت بین عقل و وحی و یا به تعبیر دیگر کارکردهای متقابل عقل و وحی بهویژه در حوزۀ معرفت خداوند از مشخصهها و نتایج بحث «عقل و وحی» است. این بحث از سدههای نخستین اسلامی در قالب های مختلفی مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. در این پژوهش، ابتدا موضوع حجیت و اعتبار عقل در حوزۀ معرفت خداوند و محدودیت و نیاز آن بر اساس روایات بررسی میشود. آنگاه کارکردهای عقل و وحی و نسبت میان آن دو با تکیه بر معرفت خاصی که روایات اهلبیت (علیهم السلام) در این حوزه در اختیار می گذارند، تبیین میگردد.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12768_03be4fa997ffdee54f7beb09294a3871.pdf
2017-09-12
62
85
عقل
وحی
معرفت خداوند
روایات
توحید
فرهاد
رحمان پور
f.rahmanpour@gmail.com
1
دانشجوی دکترای قرآن و حدیث دانشگاه آزاد واحد اصفهان
LEAD_AUTHOR
سید مهدی
مرتضوی
m.saiedmahdi@gmail.com
2
عضو هیات علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت(ع)
AUTHOR
منابع
1
کتابها:
2
ـ ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیه، به تحقیق عراقی، قم: دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول؛
3
ـ ابنبابویه، محمد بن علی. (1376). الأمالی، تهران: کتابچی، چاپ ششم؛
4
ـ _____. (1398ق). التوحید، به تحقیق حسینی، قم: جامعه مدرسین، چاپ اول؛
5
ـ _____. (1385). علل الشرائع، قم: کتاب فروشی داوری، چاپ اول؛
6
ـ _____. (1378ق). عیون اخبار الرضا علیه السلام، به تحقیق لاجوردی، تهران: نشر جهان، چاپ اول؛
7
ـ _____. (1403ق). معانی الاخبار، به تحقیق غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول؛
8
ـ ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول (ص)، به تحقیق غفاری ، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم؛
9
- ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغه، به تحقیق هارون ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول؛
10
ـ برقی، احمد بن خالد. (1371ق). المحاسن، به تحقیق محدث، قم: دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم؛
11
ـ تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم، به تحقیق رجائی ، قم: دار الکتاب الاسلامی، چاپ دوم؛
12
ـ دیلمی، حسن بن محمد. (1412ق). ارشاد القلوب الی الصواب، قم: الشریف الرضی، چاپ اول؛
13
ـ راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن، به تحقیق داودی ، بیروت: دارالقلم، چاپ اول؛
14
ـ شریف الرضی، محمد بن حسین. (1414ق). نهج البلاغه، به تحقیق صبحی صالح ، قم: هجرت، چاپ اول؛
15
ـ صفار، محمد بن حسن. (1404ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ص)، به تحقیق کوچه باغی ، قم: مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ دوم؛
16
ـ طبرسی، احمد بن علی. (1403ق). الاحتجاج علی أهل اللجاج، به تحقیق خرسان ، مشهد: نشر مرتضی، چاپ اول؛
17
ـ طوسی، محمد بن الحسن. (1414ق). الأمالی، به تحقیق مؤسسة البعثة ، قم: دارالثقافه، چاپ اول؛
18
ـ عیاشی، محمد بن مسعود. (1380ق). تفسیر العیاشی، به تحقیق رسولی محلاتی، تهران: المطبعة العلمیة، چاپ اول؛
19
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی، به تحقیق غفارى و آخوندى ، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم؛
20
ـ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. (1403ق). بحار الانوار، به تحقیق جمعی از محققان ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم؛
21
ـ مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به تحقیق موسسه آل البیت (ع) ، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول؛
22
مقالات:
23
ـ برنجکار، رضا. (1382). «حدیث اقوام متعمقون مدح یا مذمت»، نقد و نظر، پاییز و زمستان.
24
ـ بیابانی اسکویی، محمد. (1386). «معرفت فطری در احادیث- بررسی آراء دانشمندان»، سفینه، بهار.
25
ـ توحیدی، امیر. (1385). «فطری بودن معرفت خدا»، پژوهش نامه قرآن و حدیث، پاییز.
26
ـ فقهی زاده، عبدالهادی، مجید معارف و مصطفی آذرخش. (1388). «معناشناسی تعمق در روایات»، پژوهش نامه قرآن و حدیث، بهار و تابستان.
27
ـ سمات. (1390). «معرفت فطری در مناظره برنجکار و میلانی»، شماره پنجم، بهار و تابستان.
28
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل معرفتی ناپایداری حکومت علوی
نگاهی به حکومت امیرالمومنین (ع) و ارزیابی آن گویای این واقعیت است که دوران زمامداری ایشان دورانی پر از تنش و اصطکاکهای شدید بوده است که باعث بی ثباتی حکومت ایشان و در پایان منجر به سقوط دولت علوی گردید. در مقام بررسی علل این تنشها، عوامل فراوانی مانند عوامل معرفتی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی، نیروی انسانی، ارزشی – راهبردی، ویژگیهای شخصیتی امیرالمومنین (ع)، قابل بررسی است؛ در این نوشتار صرفاً به عوامل معرفتی در عناوینی چون: ضعف باورها، علیناشناسی، حکومت ناشناسی، مسیرناشناسی، ناهمگونی معرفتی پرداخته شدهاست. نوشتار پیش رو با تحلیل عوامل پنج گانه معرفتی مذکور و ذکر شواهد روایی آن از کلمات امیر مومنان ( علیه السلام)، برای هر یک از عوامل فوق، سهمی در ناپایداری حکومت علوی قائل شده است که در مجموع بهعنوان «عوامل معرفتی ناپایداری حکومت علوی»، به پایان دادن حکومت ایشان مدد رساندهاند.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12769_56a3083aa17bb3b135fc65ba295bebd4.pdf
2017-09-12
85
100
معرفت
ناپایداری
حکومت علوی
امیرالمومنین
نهج البلاغه
عظیم اله
نبی لو
nabilu62@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه
LEAD_AUTHOR
کتابنامه:
1
ابن ابی الحدید، عزالدین ابوحامد. (1337ش). شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ اول؛
2
باغیشینی، زهرا. (1383)، «موانع و مشکلات حکومت امام علی (ع)»، پایان نامه ارشد، شاهرود: دانشکده علوم قرانی؛
3
جعفری، محمد تقی. (1376ش). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم؛
4
دست رنج، فاطمه. (1386ش). «آسیب شناسی حکومت دینی از دیدگاه نهج البلاغه»، پایان نامه ارشد، تهران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران؛
5
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1382ش). جمال دولت محمود، حکومت امام علی (ع) حکومت موفق تاریخ، تهران: دریا، چاپ اول؛
6
دلشاد تهرانی، مصطفی،(1392ش). لوح بینایی: تحلیل تاریخ حکومت امام علی ع با تاکید بر نهج البلاغه، تهران: دریا، چاپ اول؛
7
سلامی، حسن. (1374ش). علل انحطاط و بی ثباتی حکومت ها در نهج البلاغه، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق؛
8
شریف رضی. (1414ق). نهج البلاغه، مصحح: صبحی صالح، قم: هجرت.
9
صرامی، سیف اله. (1390ش). «عوامل ناپایداری حکومت علوی»، فصلنامه حکومت اسلامی سال پنجم، شماره 66 . صص 347- 374؛
10
صفایی حائری، علی. (1388ش). مشکلات حکومت دینی، قم: انتشارات لیله القدر، چاپ اول؛
11
محمدی ری شهری، محمد. (1381ش). سیاست نامه امام علی (ع)، قم: انتشارات دارالحدیث، چاپ اول؛
12
مغنیه، محمد جواد. (1385ش). فی ظلال نهج البلاغه، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ سوم؛
13
ORIGINAL_ARTICLE
تأمین مالی کارگزاران در نظام اداری علوی (ع) با تأکید بر نامه 53 نهجالبلاغه
تأمین مالی کارگزاران، از عمدهترین تمهیدات سلامت مالی و اداری یک جامعه به شمار میرود؛ از اینرو، امام علی (ع) در فرمانها و دستورالعملهای حکومتی و اداری خود، بر تأمین مالی کامل کارگزاران سخت تأکید میکرد. بنا بر نظام اداری علوی (ع)، تأمین و عدم تأمین مالی کارگزاران آثاری در پی دارد. در نگاه امام علی(ع)، اصلاح نفس کارگزاران و حجت داشتن برای مؤاخذه کارگزاران خطاکار، از مهمترین فواید تأمین مالی کارگزاران محسوب میشود. نظام اداری علوی (ع)، دریافت رشوه و خیانت در بیتالمال را از مهمترین پیامدهای عدم تأمین مالی کارگزاران برمیشمارد.
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_12770_cffbc9b969104bc032802bd3c2551de0.pdf
2017-09-12
101
117
مدیریت علوی
نیاز مالی عاملان
نامه 53 نهج البلاغه
حسن
رضایی هفتادر
hrezaii@ut.ac.ir
1
هیات علمی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
عباس
یوسفی تازه کندی
auosefi6@gmail.com
2
دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - قم
AUTHOR
مهدی
فرامرزی پلنگر
tabarsi313@gmail.com
3
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فارابی
AUTHOR
کتاب نامه
1
قرآن کریم
2
نهج البلاغه
3
آخوند خراسانی، محمد کاظم. (1428ق). کفایة الاصول، تحقیق: عباسعلی زارعی سبزواری، قم: موسسه نشر اسلامی؛
4
ابن أبی جمهور، محمد بن علی. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تحقیق: مجتبى عراقى، قم: دار سید الشهداء للنشر؛
5
ابن ابی الحدید، عبدالحمید. (1375ش). جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی؛
6
ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1367ش). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، تحقیق: محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعلیان؛
7
ابن حیون، نعمان بن محمد. (1385ق). دعائم الاسلام، تحقیق: آصف فیضی، قم: موسسة آل البیت؛
8
ابن شعبة حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول، تحقیق: علیاکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
9
ابن فارس، احمد بن فارس. (بیتا). معجم مقاییس اللغه، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی؛
10
احمدی، اصغر. (1389ش). «عوامل فرهنگی بروز فساد اداری و موانع فرهنگی مبارزه با آن»، پژوهشنامه علوم اجتماعی، شماره 52، بهار؛
11
اخوان کاظمی، بهرام. (1381ش). عدالت در نظام سیاسی اسلام، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر؛
12
الوانی، مهدی. (1379ش). مدیریت عمومی، تهران: نشر نی؛
13
انصاری، مرتضی. (1416ق). فرائد الاصول، قم: موسسه نشر اسلامی؛
14
بلاذری، احمد بن یحیی. (1417ق). أنساب الأشراف، بیروت: دارالفکر؛
15
بهشتی، احمد. (1386ش). اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نهج البلاغه، قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛
16
بیهقی، محمد بن حسین. (1375ش). حدائق الحقائق فی شرح نهج البلاغة، تحقیق: عزیزالله عطاردی، قم: بنیاد نهج البلاغة؛
17
پیروز، علی آقا، ابوطالب خدمتی، عباس شفیعی و محمود بهشتی نژاد، زیر نظر دکتر سید مهدی الوانی. (1384ش). مدیریت در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛
18
جبرئیلی، محمد صفر. (1381ش). آیین کشور داری، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر؛
19
حبیبی، نادر. (1375ش). فساد اداری (عوامل موثر و روشهای مبارزه، اصفهان:
20
موسسه فرهنگی انتشاراتی وثقی؛
21
حجازی، فخرالدین. (1360ش). «سیاست در نهج البلاغه»، در یادنامه دومین کنگره نهجالبلاغه، بی جا: بنیاد نهج البلاغه؛
22
حربی، ابراهیم بن اسحاق. (1405ق). غریب الحدیث، تحقیق: سلیمان ابراهیم محمد العابد، مکه: جامعه امالقری؛
23
حرعاملی، محمدبنحسن. (1409ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آلالبیت علیهمالسلام؛
24
حکیمی، محمدرضا. (1378ش). جامعهسازی قرآنی(مقالات)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛
25
خدمتی، ابوطالب، علی آقا پیروز و عباس شفیعی. (1381ش). مدیریت علوی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛
26
_____. (1384ش). «سیره حضرت علی (ع) در مبارزه با فساد اداری»، روش شناسی علوم انسانی، شماره 45، زمستان؛
27
دنبلی خوئی، ابراهیم بن حسین. (1325ق). الدرة النجفیة، تبریز: بی نا؛
28
دادگر، حسن. (1382ش). «رویکرد اقتصادی به شیوع فساد مالی در کشور»، اقتصاد اسلامی، شماره 11، پاییز؛
29
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1386ش). ارباب امانت: اخلاق اداری در نهج البلاغه، تهران: دریا؛
30
ذاکری، علیاکبر. (1386ش). سیمای کارگزاران علی بن ابیطالب امیرالمومنین (ع)، قم: بوستان کتاب؛
31
صائب، عبدالحمید. (1383ش). بررسی تاریخی سنت پیامبر، ترجمه: حسین ادیب، قم: دایره المعارف فقه اسلامی، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه؛
32
صدوق، محمدبنعلی. (1406ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم: دار الشریف الرضی للنشر؛
33
_____. (1362ش). الخصال، تحقیق: علیاکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
34
_____. (1413ق). من لا یحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
35
صدیق عربانی، یوسف. (1382ش). «سیره نظری و عملی امیرالمؤمنین علی(ع) در مورد عدالت اجتماعی»، مجموعه مقالات برگزیده همایش عدالت اجتماعی و امیرالمؤمنین، به اهتمام: محمدحسین رضایی، تهران: مؤسسه چاپ و دانشگاه امام حسین؛
36
طبرسی، فضل بن حسن. (1372ش). مجمع البیان لعلوم القرآن، تحقیق: محمد جواد بلاغى، تهران: انتشارات ناصر خسرو؛
37
طوسی، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: شیخ آغابزرگ تهرانى و احمد قصیرعاملى، بیروت: دار احیاء التراث العربى؛
38
عبده، محمد. (بیتا). شرح نهج البلاغة ، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، قاهره: مطبعة الاستقامة؛
39
عطاران طوسی، علی اصغر. (1384ش). نقش و حقوق کارکنان در سازمآنها از دیدگاه امام علی(ع)، قم: بوستان کتاب؛
40
غلامعلی، احمد. (1389ش). شناخت نامه نهج البلاغه، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب (سمت)؛
41
غلامیان، مجید. (1390ش). مدیریت و اخلاق اسلامی، قم: انتشارات دلفام؛
42
فخررازى، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى؛
43
فرهادی نژاد، محسن و محمد لگزیان. (1390ش). «پیمایشی طولی در زمینه علل فساد اداری و روشهای کنترل آن»، چشم انداز مدیریت دولتی، شماره 8، زمستان؛
44
قربانی، زین العابدین. (1360ش). «حقوق از دیدگاه نهج البلاغه»، در یادنامه کنگره هزاره نهج البلاغه، بی جا: بنیاد نهج البلاغه؛
45
قوچانی، محمود. (1377ش). فرمان حکومتی پیرامون مدیریت: شرح عهدنامه امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام به مالک اشتر، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی؛
46
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة؛
47
متقیهندی، علیبن حسامالدین. (1989م). کنز العمّال فی سن الاقوال و الافعال، تحقیق: بکری حیانی، بیروت: موسسه الرسالة؛
48
مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی؛
49
محمدی ری شهری، محمد. (1379ش). سیاست نامه امام علی علیه السلام، ترجمه: مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث؛
50
مطهری، مرتضی. (1365ش). سیری در نهج البلاغه، تهران: صدرا؛
51
منقری کوفی، نصر بن مزاحم. (1404ق). وقعة الصفین، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی؛
52
موسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد. (1382ش). فساد مالی و اقتصادی (ریشه ها،پیامدها و پیشگیری و مقابله)، تهران: موسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد؛
53
موسوی، سید عباسعلی. (1376ش). شرح نهج البلاغة، بیروت: دار الرسول الاکرم(ص)؛
54
نوری، حسین بن محمد تقی. (1407ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: موسسه آلالبیت لاحیاء التراث؛
55
یزدان پناه، لیلا، هادی حسن دوست فرخانی، داریوش بوستانی و امید رضایی. (1392ش). «بررسی رابطه نگرش به فساد اداری و دینداری»، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی، شماره 10، تابستان؛
56